Beleidsbeïnvloeding

Eind oktober en eind november reisde ik respectievelijk naar Mali en Niger om vormingen te geven rond beleidswerk aan lokale partnerorganisaties. Tijdens deze vormingen dachten we samen met lokale partners na over een strategie om het beleid te beïnvloeden. Zo bekeken we welke boodschap we naar voren kunnen brengen, hoe we dit kunnen doen, aan wie we onze boodschap het beste richten en vooral wat we willen bereiken via ons beleidswerk. Via deze vormingen willen we samen met onze lokale partnerorganisaties activiteiten ontwikkelen om informatie te verspreiden. Op die manier kunnen we druk uitoefenen op het lokale, nationale en internationale beleid door de aandacht te vestigen op de situatie van familiale veehouders. Tijdens de vormingen bespraken we ook verschillende thema’s waarrond we samen zouden kunnen werken in het kader van beleidswerk. We hadden het onder meer over dierengezondheidszorg en het statuut van de dierenverzorgers, over de rondtrekkende veehouders en over melk. Vooral dit laatste thema kon zowel in Niger als Mali op veel bijstand rekenen.

Nood aan een kader

In beide landen komt melk sterk naar voor in het werk van Dierenartsen Zonder Grenzen. Het gaat om een geheel van activiteiten die als doel hebben de lokale melkketen te organiseren, van productie tot consumptie (lees ook de artikels op onze website ‘Niger: van melk tot boter’ en ‘Koelkast en diepvriezer voor betere melk’). Opdat deze aanpak meer effect zou hebben, is er echter nood aan een langetermijnstrategie die de melkketen organiseert en structureert. Om deze strategie te ontwikkelen, hebben de lokale partners van Dierenartsen Zonder Grenzen samen met lokale boerenorganisaties in Niger het Plateforme Lait opgericht. Het doel van dit platform is om de melkboeren een stem en een gezicht te geven en samen na te denken over hoe de melkketen het best gestructureerd kan worden. In dit platform zijn lokale boerenorganisaties en technische organisaties actief, maar ook vertegenwoordigers uit de privésector en de overheid. Samen denken ze na over manieren om de lokale melk in Niger te promoten en om de bestaande uitdagingen aan te pakken.

Uitdagingen voor lokale melkproductie in Niger

Eén van de uitdagingen die in het platform wordt besproken is het ophalen van de lokale melk. Volgens lokale partner Karkara volstaat het aanbod aan lokale melk in Niger niet om aan de vraag te voldoen. Indien men er echter in slaagt om het ophalen van de melk beter te organiseren, zal men niet alleen het aanbod vergroten, maar verwacht Karkara ook dat de productie zal volgen. De minimelkerijen en lokale verwerkingseenheden die onder andere door Dierenartsen Zonder Grenzen worden ondersteund, kunnen hierin een belangrijke rol spelen. Ze organiseren de melkketen en werken samen met de melkveehouders opdat die zich zouden verenigen in melkcoöperatieven. Via de melkcoöperatieven worden diensten verleend aan de melkveehouders zoals het ophalen van de melk, het ter beschikking stellen van dierenvoer, etc. Er wordt ook voorzien in diergeneeskundige zorg voor de dieren via het netwerk van dierenverzorgers” Momenteel zijn er rond de Nigerese hoofdstad Niamey drie dergelijke verwerkingseenheden die door Dierenartsen Zonder Grenzen en de lokale partners worden ondersteund. Samen zijn ze goed voor een gemiddelde productie van 2000 liter melk per dag.

Minimelkerijen

Deze minimelkerijen ondervinden wel steeds meer moeilijkheden. Door de opkomst van meer melkerijen zijn er parallelle circuits ontstaan voor het ophalen van melk. Melkveehouders die voorheen hun volledige productie aan de minimelkerij verkochten, verkopen nu een deel van hun melk via een andere weg. Daar worden de hygiëne en kwaliteitscontroles van de melk niet altijd gegarandeerd waardoor de melk vaak wordt aangelengd met water (= lait mouillé). Deze evolutie is niet goed voor het imago van de lokale melk en bemoeilijkt de levering van de lokale melk aan de minimelkerijen. Tezelfdertijd maakt ze duidelijk dat er wel degelijk een grote vraag is naar lokale verse melk.

Samenwerking met de privésector

Een tweede uitdaging vormt de samenwerking met de private sector. Volgens Karkara heeft de lokale (formele) melkindustrie te weinig interesse in de kleine melkboeren die tussen 1 tot 3 liter melk per dag produceren. Ze kiezen ervoor om met geïmporteerd melkpoeder te werken. Nochtans hebben vele bedrijven sinds hun ontstaan fondsen ontvangen van de Nigerese overheid om de lokale melkketen te ontwikkelen. Ze waren vroeger verplicht om minstens 20% van hun melk lokaal aan te kopen. Nu is dat niet langer zo en gebruiken ze vaak enkel geïmporteerd melkpoeder. Lokale melkboeren zien dit niet graag gebeuren en verkiezen uiteraard dat hun melk wordt gebruikt om de lokale melkproducten te maken. Helaas geraakt hun melk via de courante circuits niet steeds tot in de steden, waar de melkindustrie zich bevindt.

Voor lokale melk in (West-)Afrika

Ondanks de vele uitdagingen waarmee de lokale melkproductie in (West-)Afrika te maken krijgt, blijkt er toch een groot potentieel te zijn dat niet steeds wordt geoptimaliseerd. Dat heeft onder andere te maken met het gebrek aan een langetermijnvisie en een kader voor de ontwikkeling van de lokale melksector. Dit kader kan er enkel komen wanneer alle actoren die betrokken zijn bij de melkketen samenwerken. Multinationals, internationale donoren, boerenorganisaties, melkcoöperatieven en internationale samenwerkingsorganisaties moeten allen aan dezelfde kar trekken zodat de familiale melkboer in het Zuiden een waardig leven kan opbouwen.

> Lees meer over melk in onze policy brief ‘Op de melkweg in het Zuiden’

Koen Van Troos