In het zuidwesten van Niger slaan tal van gezinnen op de vlucht voor gewapende conflicten. Het gevolg is een ernstige voedselcrisis. Met de steun van de Europese Unie hebben we vorige zomer voedselpakketten uitgedeeld aan meer dan duizend gezinnen in de regio Tillabéri.

Hoe verloopt een voedselbedeling in de onstabiele, onveilige context van de Sahel? En wat is het effect op het doelpubliek? We vroegen het aan Djibo Mazou Boubacar, coördinator van onze humanitaire projecten in Niger.

Hoe werkt een voedselbedeling concreet?

“We doen er alles aan om de bedeling zo vlot mogelijk te laten verlopen, met een goed uitgestippeld traject om mensenmassa’s te vermijden. Als de bevolking niet goed voorbereid is, kunnen de zaken uit de hand lopen, want de nood is enorm en het aantal voedselpakketten beperkt.

Enkele dagen op voorhand maken we de planning op, die we delen met de dorps- en wijkhoofden om knelpunten te voorkomen en de drukte tijdens de bedeling onder controle te houden. We organiseren ook infosessies om de mensen bewust te maken van het belang van een goede planning. We informeren de geselecteerde begunstigden dan ook alvast over de samenstelling van het voedselpakket dat ze zullen ontvangen.

Djibo Mazou Boubacar, coördinator van humanitaire projecten van Dierenartsen Zonder Grenzen in Niger, bij een voedseldistributieplaats in juli 2022. ©2SCom

Op de dag zelf wordt een veiligheidsperimeter opgezet om de bedeling in goede banen te leiden. We zetten ook tenten op waar vrouwen en kinderen kunnen schuilen voor de zon. Vertegenwoordigers van de dorpen en ontheemde gemeenschappen zijn ter plaatse aanwezig om waar nodig tot kalmte op te roepen. Deze leidersfiguren worden gerespecteerd en er wordt naar hen geluisterd.

Elke begunstigde ontvangt drie bonnen: één voor fruit, één voor granen en één voor suiker, melk en olie. De bonnen worden dan bij elke leverancier ingewisseld voor voedsel. Er is ook een kookstand waar we laten zien hoe het meel, verrijkt met vitaminen voor kinderen, bereid kan worden.”

Hoe garanderen jullie de veiligheid van de begunstigden tijdens bedelingen in deze onstabiele regio?

“We plannen de bedelingen in samenwerking met de plaatselijke autoriteiten, de prefect van het departement en de gemeentebesturen. Zij geven ons de nodige veiligheidsinstructies. Bedelingen buiten de hoofdplaats van de gemeente doen we altijd ’s ochtends vroeg, waarna we zo snel mogelijk weer vertrekken om incidenten te voorkomen. Ook hier is het cruciaal om de begunstigden eerst voor te bereiden en te informeren, zodat alles goed verloopt. Bovendien verhogen veiligheidspatrouilles tijdens de distributie hun aandacht in het gebied om de veiligheid verhogen. Dankzij deze goede praktijken hebben we tot nu toe nog geen enkel incident gehad.”

Hoe selecteren jullie de begunstigden? Hoe zorg je ervoor dat je niemand vergeet?

Een gezin van in eigen land ontheemde personen dat steun krijgt van Dierenartsen Zonder Grenzen in het zuidwesten van Niger, waar zij onderdak hebben gevonden. © 2SCOM

“We selecteren de kwetsbaarste personen binnen de ontheemde bevolkingsgroepen, maar ook binnen de opvangende gemeenschap. Gezinnen met alleenstaande moeders, vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, ouderen en gehandicapten krijgen voorrang. Ook gezinnen uit gastgemeenschappen die veel ontheemden opvangen, komen in aanmerking. Sociaal-economische kwetsbaarheid blijft echter het belangrijkste criterium.

Soms komen er na de bepaling van de doelgroep nog mensen aan die ook aan deze criteria voldoen. Die proberen we in de mate van het mogelijke ook te helpen. Zo was er tijdens een van de bedelingen afgelopen zomer een vrouw die niet tot de begunstigden behoorde en die met haar kindje naar de bedeling kwam. Ze hadden honger. Gelukkig hadden we nog wat pakketten over en konden we ze er eentje geven.

‘Laat niemand achter’ (leaving no one behind) is een van de basisprincipes van humanitaire hulp. Dat geldt ook voor mensen die zich niet kunnen verplaatsen door een handicap, door een ziekte of om een andere reden. Er zijn dus specifieke modaliteiten nodig om ook voedselbedeling aan huis te kunnen doen.”

Wat is de toegevoegde waarde van voedselhulp voor deze mensen?

Elke begunstigde van de hulp van Dierenartsen Zonder Grenzen ontving 3 bonnen: één voor fruit, één voor granen en één voor suiker, melk en olie © 2SCOM

“Met deze voedselpakketten willen we de mensen helpen om in hun voedselbehoeften te voorzien volgens de internationale norm van 2100 kcal per persoon per dag. Meer in het algemeen willen we rechtstreeks ingrijpen om het dagelijks leven van onze begunstigden te verbeteren. De ontheemde gezinnen én hun opvanggezinnen hebben het momenteel zeer moeilijk. Bij aankomst in het opvanggebied kennen de ontheemden niemand en hebben ze geen inkomen. Ze hebben geen geld om eten te kopen.

Met onze bonnen pakken we een van hun grootste problemen aan, namelijk de toegang tot voedsel. Dankzij de samenstelling van het pakket, met ook melk, suiker en fruit voor de kinderen, kunnen ze hun voeding variëren. Voor de paar mensen die wisten te ontsnappen met een geit of een paar kippen zijn de bedelingen ook erg nuttig. Doordat ze voedsel krijgen, zien ze zich niet genoodzaakt om hun enige bron van inkomsten te verkopen.”

Hoe goed kwamen de bedelingen tegemoet aan de behoeften van de doelgroepen?

Kinderen keren terug naar huis met voedsel dat is uitgedeeld door Dierenartsen Zonder Grenzen, zuidwest Niger. © 2SCOM

“Na de derde en laatste bedeling hebben we een tevredenheidsonderzoek gehouden bij 280 huishoudens op basis van een willekeurige steekproef.

Volgens de enquête was 99% van de ondervraagde begunstigden ‘helemaal tevreden’. De anderen waren ‘eerder tevreden’ en wezen daarbij op enkele punten die voor verbetering vatbaar zijn, vooral op het vlak van communicatie. Sommigen waren bijvoorbeeld niet goed op de hoogte van het aantal bedelingen, terwijl anderen meldden dat er te weinig zonnetenten voorzien waren om voor schaduw te zorgen. Ons team heeft akte genomen van deze opmerkingen en zal hier extra op letten bij soortgelijke activiteiten in de toekomst. We hebben ook een gratis hulplijn opgezet waar de begunstigden naar kunnen bellen met zowel negatieve als positieve feedback. Op basis daarvan kunnen we onze werkwijze verder optimaliseren.”

Onze bedeling van voedselpakketten aan agro-pastorale gemeenschappen die ontheemd zijn en die ontheemden onderdak bieden in het zuidwesten van Niger vond plaats in de zomer van 2022 met steun van de Europese Unie (DG-ECHO). Sinds 1997 ondersteunen we in de Sahel, en in het bijzonder in Niger, de gemeenschappen die van veeteelt leven om hun welzijn te verbeteren en hen beter bestand te maken tegen onvoorziene omstandigheden.