Digitale informatie als belangrijk hulpmiddel voor rondtrekkende veehouders in de Sahel 

Nieuwsberichten

In de Sahel zijn er hele leefgemeenschappen van veehouders die al eeuwenlang rondtrekken. Daarbij doen ze traditioneel een beroep op verkenners om de beste route te kiezen. Maar in verschillende regio’s van Niger, Burkina Faso en Mali behoort die praktijk inmiddels tot het verleden. Sinds 2016 gebruiken ze daar een speciaal ontwikkeld informatiesysteem, dat door bijna drie miljoen veehouders wordt geraadpleegd via lokale radiozenders of per telefoon.

Amadou Alto, vertegenwoordiger van een veehoudersvereniging in Boboye, weet het nog goed: “Voordat we vertrokken, stuurden we een verkenner op een dromedaris vooruit in de richting die we uit wilden. Hij legde twintig, dertig kilometer af en kwam dan terug om ons te informeren over de staat van de graslanden en de drinkplaatsen.”

Dat traditionele systeem had wel enkele beperkingen. De informatie was soms onvolledig of verouderd. Soms moesten kuddes een andere weg nemen of zelfs rechtsomkeert maken, waarbij veel kostbare tijd verloren ging. En met de jaren zijn er nog andere uitdagingen bij gekomen die de tocht van deze herders en hun kuddes extra bemoeilijken.

Onstabiele context

In de Sahel worden veehouders steeds vaker geconfronteerd met onveiligheid en de gevolgen van klimaatverandering, die hun transhumance verstoren. Vandaar het belang van een digitaal informatiesysteem. © Michele Cattani

De voorbije jaren heeft de demografische druk agro-veehouders ertoe aangezet om graslanden om te vormen tot landbouwgrond om voedsel te verbouwen. De cyclus van de seizoenen raakt steeds meer ontregeld, en de populairste routes van weleer leiden nu vaak niet meer naar weelderige graslanden. Er zijn ook steeds minder geschikte drinkplaatsen. De herders moeten hun heil dus elders zoeken.

Conflicten tussen landbouwers en rondtrekkende veehouders zijn hier dan ook schering en inslag. Om nog maar te zwijgen van de gewapende groeperingen die de bevolking terroriseren. Mamadou Hama hoedt een grote kudde schapen, geiten en koeien in een dorp niet ver van Téra, zo’n 25 kilometer van de grens met Burkina Faso. Hij steekt met zijn dieren vaak de grens over om ze te laten grazen in Gourma, een gebied berucht om zijn instabiliteit. “Die onveiligheid uit zich in gewapende aanvallen, ontvoeringen en diefstal van vee”, vertelt de herder. In deze onstabiele context is toegang tot betrouwbare en actuele informatie des te essentiëler voor rondtrekkende veehouders.

De rondtrekkende veehouderij gaat digitaal

Sinds 2016 is er een nieuw systeem dat op deze behoefte inspeelt. Het werd ontwikkeld in Niger en is gebaseerd op een netwerk van informatieverzamelaars: dierenartsen, veehouders en medewerkers van de overheid. Uitgerust met smartphones en zonneladers verzamelen zij gegevens die vervolgens worden gevalideerd door onze teams en die van het Ministerie van Veeteelt. Vervolgens wordt de belangrijkste informatie vertaald in de verschillende lokale talen en uitgezonden op 23 lokale radiostations. Daarnaast is de informatie beschikbaar op een interactieve spraakserver, waar men de klok rond naar kan bellen.

De verzamelde gegevens worden niet alleen gebruikt door veehouders, maar ook doorgegeven aan politieke besluitvormers. Zij hebben dan alle troeven in handen om bijvoorbeeld een epidemie te voorkomen of te anticiperen op een plaatselijke crisis.

Systeem omarmd door de veehouders

Amadou Alto, vertegenwoordiger van een veehoudersvereniging in Boboye, gebruikt regelmatig het digitaal informatiesysteem.

“Het scheelt ons een hele hoop gedoe”, zegt Amadou Alto. “We krijgen informatie over de beschikbaarheid van graslanden, de veiligheidssituatie, gebieden getroffen door droogte, versperde doorgangen, enzovoort. Op basis daarvan kunnen we de juiste beslissingen nemen voor onze kuddes.”

Bij Mamoudou Hama horen we hetzelfde verhaal. Hij mist geen enkele uitzending voor rondtrekkende veehouders op Radio Dar-Salam: “Ik ga af op de informatie die ik verneem via de radio om een veilige route uit te stippelen.”

Souhaïbou Tahirou, die op doorreis is met zijn kudde, doet hetzelfde: “Ik luister elke avond naar Radio Dar-Salam voor de recentste informatie. Zo kan ik meteen naar het gunstigste gebied trekken. Tot nu toe is de informatie altijd correct gebleken. Op dagen dat ik ergens ben waar de radio niet uitzendt, bel ik naar de infolijn met mijn mobiele telefoon.”

Een modern systeem dat klaar is voor uitbreiding naar andere regio’s, om zo nog meer rondtrekkende veehouders ten goede te komen.

Meer weten

Meer informatie over de werking en resultaten van het systeem vindt u hier.

Deze activiteiten werden uitgevoerd in het kader van het Wehubit-programma, gefinancierd door de Belgische ontwikkelingssamenwerking.