Woede en geweld

Hoe is het mogelijk geweest, vragen de mensen. In het museum wordt die vraag niet gesteld. Het is gebeurd. En daar is geen ontkomen aan. Gedurende drie maand heeft in één land het mensdom voor even zijn menselijkheid verloren. Een situatie van ongelijkheid die een paar eeuwen duurde, aangescherpt werd onder het koloniale bewind, is uitgemond op frustratie, wrevel, opstand tegen ongelijkheid, en vervolgens in woede, blinde haat, en tomeloos geweld.

Een massale terreur wordt steeds opgezet, voorbereid door enkelen. Goebbels ronselde werkloze jongeren in 1932, gaf ze een bruin hemd, een stok en de toestemming om de communisten te belagen en terreur te zaaien onder de Duitse bevolking. Hezbollah bewapende in 1972 ongeletterde straatjongens van Beirouth met een kalashnikov en alleenheerschappij over hun woonblok. De taliban zijn in Afghanistan nooit meer geweest dan een bende leeglopers die zich student noemden.

Verdeel en heers

In Rwanda hebben enkele mensen gedurende jaren de boodschap verkondigd dat de Tutsi “kakkerlakken” waren die vertrappeld en uitgeroeid moesten worden. Die enkelingen bekleedden hoge posten met veel verantwoordelijkheid. Die enkelingen werden gesteund door buitenlandse mogendheden. Het ging niet om de Tutsi, volgens mij. Het ging en het gaat nog steeds in de hele wereld over macht. Verdeel en heers, zei een Romeinse keizer. Als je goed verdeeldheid gezaaid hebt en de bevolking in chaos en ontreddering gestort hebt, kan je regeren met terreur. Zie Robbespierre, zie Stalin, zie Ceaucescu. En voor die mensen is regeren macht uitoefenen om er zelf beter van te worden.

Er zit nogal wat rijkdom in de Afrikaanse ondergrond… verdeel en heers!

Er is een les te leren, ook voor ons Belgen. Niet alle Walen zijn lui en profiteurs, niet alle Vlamingen zijn lomperiken, niet alle Noord-Afrikanen zijn dieven, niet alle X zijn Y. En toch is het zo gemakkelijk om je te laten meeslepen in dergelijke redeneringen.

Op naar Butare

Na ons bezoek aan het museum hebben we de konijnen op een vrachtwagen geladen en ze begeleid naar Butare, 125 km naar het zuiden. Ze komen er in goede gezondheid aan, ze laten zich verkassen naar hun klaargemaaakte nieuwe kooien. Ze zullen zich gedurende een paar weken moeten aanpassen, nakomelingen krijgen die zullen verhuizen naar kansarme gezinnen en daar kennismaken met de lokale konijnenmoertjes, kwestie van wat nieuw bloed in het ras te brengen. (Ik laat me vertellen dat er in Rwanda niet veel konijnen in het wild leven, die kleine wildebrassen is geen lang leven beschoren.)

Francis De Beir