De rij vrouwen aan de waterputten groeit, want het pompen wordt zwaarder door het dalende waterniveau. Nochtans is dit kleine stadje waar ik woon, Moroto, relatief vruchtbaar en groen, door het microklimaat aan de voet van de berg. Als het hier al zo droog, stoffig en heet is, wat moet dit dan niet betekenen op de doornachtige steppes? De verzengende hitte slaat daar ongetwijfeld hard toe.

De Karimojong heb ik leren kennen als een uiterst taai en weerbaar volk. Hoewel het droogseizoen zwaar is, passen ze zich aan door rond te trekken met hun vee. Op deze manier gebruiken ze de natuurlijke rijkdommen – water en graasland – op een duurzame manier. Ze zijn steeds samen met hun runderen, die deel uitmaken van hun identiteit. Zonder vee, geen Karimojong. Mobiliteit is cruciaal voor deze levenswijze. Verschillende factoren verhinderen dit echter: onveiligheid, beperkte toegang tot waterbronnen, overheidsbeleid dat focust op landbouw en sedentaire levenswijze en landsgrenzen die door traditioneel graasland snijden. Meer informatie over de uitdagingen waarvoor rondtrekkende veehouders in Afrika staan, kan je vinden in de MO*paper van Dierenartsen Zonder Grenzen.

Wist je dat vee zo belangrijk is dat zelfs veel namen van mensen hier verwijzen naar runderen? Net zoals de Eskimo’s vele woorden voor sneeuw hebben – en de Belgen voor regen – bestaan er hier ontelbare beschrijvingen voor verschillende types van koeien. Naargelang kleur, grootte, ras… En mensen kunnen de eer krijgen hiernaar vernoemd te worden.

Beschadigde waterputten

Wanneer ik naar het terrein ga, probeer ik steeds met zoveel mogelijk mensen te spreken. Het is de lokale bevolking die het meeste weet over de omgeving en de levensomstandigheden, dus ik kan veel van hen leren. Eén van mijn ontmoetingen blijft me sterk bij. Lotyan Lokape is een oude man, die grapjes met me maakt over de kinderen die rond ons heen dollen. “Ik kan ze niet meer tellen, Nakiru, zoveel kleinkinderen heb ik!” Maar dan uit hij tevens zijn bezorgdheid. Tijdens de jaren van onveiligheid in Karamoja waren vele waterputten onbereikbaar. Herders konden niet rondtrekken uit angst dat hun koeien gestolen zouden worden. Daardoor kwamen de verder gelegen waterputten in onbruik en raakten deze beschadigd. De relatieve veiligheid in de regio zou het mogelijk maken om terug met de kuddes rond te trekken, net zoals hij en zijn vrienden vroeger deden. Maar door het ontbreken van water blijven ze noodgedwongen in de buurt van het dorp. Hier putten ze de grond uit, waardoor het vee niet voldoende te eten heeft. En als het vee niet gezond is, lijdt de bevolking evenzeer.

Vrouwen en kinderen dragen tientallen liters water

Verhalen zoals deze hoor ik vaak. Het ontbreken van water belemmert niet enkel de mobiliteit van de veehouders, maar ook andere aspecten van het leven. Steeds zie ik die krachtige vrouwen met tientallen liters water sjouwen, meestal gevolgd door hun kinderen. Afhankelijk van de leeftijd dragen die kleinere jerrycans. Klein is echter een relatief begrip, ik zou persoonlijk niet veel meer aankunnen dan wat de allerkleinste draagt. Laat staan wat de vrouwen dragen. Zij besteden zoveel tijd aan water dragen dat dit hun hele dagroutine bepaalt. Kunnen wij ons dat nog voorstellen? We staan er zelfs niet bij stil als we de kraan opendraaien. Vloeken doen we als er geen warm water meer is in de boiler. Maar het is moeilijk in te beelden dat er gewoon géén water uit de kraan zou komen. Of dat er zelfs geen kraan is.

Herstel waterputten

Dierenartsen Zonder Grenzen helpt de lokale bevolking met het herstel en duurzaam beheer van waterputten. Bovendien worden er speciale drinkbakken voor het vee geïnstalleerd, wat de verspreiding van ziektes van dier op mens vermindert. Dierenartsen Zonder Grenzen zorgt dus niet enkel voor de directe gezondheidszorg voor dieren (zoals vaccinatie), de aanpak is veel breder en alomvattender. De lokale bevolking is nauw betrokken bij alle beslissingen, helpt bij de herstelwerken en neemt zelf het beheer van de waterbronnen in handen.

Breng water en leven, doe een gift

Je kan Lotyan Lokape en zijn kleinkinderen helpen. Doe nu een gift en herstel zo een waterput, die het hele dorp en hun kuddes van zuiver drinkwater voorziet. Zo hoeven kinderen en vrouwen niet meer ver te stappen om water te halen en geven de koeien weer liters melk!

> Klik hier om nu een gift te doen op water.vsf-donate.org

Karolien Burvenich