In 2015 stak het Afrikaanse continent Europa en de Verenigde Staten voorbij wat het aantal gsm’s (650 miljoen) betreft. En dit jaar werd de kaap van de 1 miljard overschreden, Afrika staat daarmee op de tweede plek, enkel het werelddeel Azië telt nog meer gsm’s.

Deze draagbare telefoons circuleren niet enkel in de steden, in de Sahel bijvoorbeeld bezit één op twee veehouders een gsm. Deze wordt niet alleen gebruikt om te communiceren met familie of om religieuze boodschappen te ontvangen, maar het toestel speelt ook een cruciale rol bij het veebeheer. Rondtrekkende veebezitters informeren zich over de prijs van veevoer of mogelijke epidemieën en bepalen zo welke kant ze uitgaan.

Maar het gebruik van de gsm heeft ook zijn beperkingen: hoe weet je dat de persoon aan de andere kant van de lijn betrouwbare informatie doorgeeft? En hoe geraakt de informatie wijdverspreid? Om dit euvel op te lossen, test en ontwikkelt Dierenartsen Zonder Grenzen een mobiel informatiesysteem voor rondtrekkende veehouders in Niger en buurland Burkina Faso. Via hun gsm kunnen pastoralisten het antwoord krijgen op vragen als ‘Waar vind ik een dierenarts?’ of ‘Zijn er bosbranden?’

Voor info over waterpunten, druk 2

Het zijn de veehouders, dierenartsen en lokale dierenverzorgers zelf die dit systeem voeden met informatie uit de eerste hand. ‘Waarover wil je dat ik informatie geef: de veemarkt, gezondheidszorg voor de dieren of veiligheid?’ De Nigeriaanse dierenverzorger Abdousalahm Moussa heeft net een opleiding achter de rug en toont ons de smartphone die hij ontving. Via een erg gebruiksvriendelijke app beantwoordt hij vragen over de situatie in Say, zijn regio. Sommige vragen zijn eenvoudig te beantwoorden (wanneer heeft het voor het laatst geregend?, bijvoorbeeld), terwijl andere complexer van aard zijn (zijn er onveilige zones te melden – banditisme of diefstal van vee – en zo ja, waar?)

‘Na tien dagen vul ik de vragenlijst opnieuw in, zo blijft de informatie up-to-date. Ik kan u garanderen dat ik de vragen waarheidsgetrouw heb beantwoord’, lacht Moussa. ‘Maar om er zeker van te zijn dat de juiste informatie bij de veehouders terechtkomt, zal deze gecontroleerd worden door regionale veterinaire instanties en politiediensten.’ Zij ontvangen de gegevens per email en sturen deze nadien door naar de nationale verantwoordelijken die op hun beurt de informatie nog eens verifiëren.

Nadien, wanneer er geen misverstanden of fouten werden vastgesteld, worden de lokale radiozenders op de hoogte gebracht en zo raakt de informatie wijdverspreid. Maar heeft de veehouder specifieke vragen, dan kan hij ook zelf bellen naar een centrale. ‘Voor informatie over graslanden, druk 1. Voor informatie over waterpunten, druk 2’, klinkt het dan.

Vertrouwen

Deze nieuwe technologie om informatie te verspreiden maakt deel uit van een grootschalig project dat actief is in vijf landen in de Sahel (Niger, Burkina Faso, Mali, Senegal en Mauritanië) en de mobiliteit van rondtrekkende veehouders wil versterken. Dierenartsen Zonder Grenzen draagt dus haar steentje bij door een innovatief communicatienetwerk uit te bouwen. Voorts versterken we de dierengezondheidszorg en installeren we veevoederbanken. Dankzij die voorraden is er ook in het droogseizoen voldoende voeder voor de dieren zodat ze melk blijven geven.

‘En met succes’, bevestigt de lokale partner. ‘Zo zijn er in Niger al negen veevoederbanken operationeel en ook de vaccinatiecampagnes worden actief opgevolgd.’ Vooral dit laatste is niet steeds evident. ‘Het vraagt een mentaliteitswijziging’, klinkt het bij de dierenartsen. ‘Keer op keer benadrukken we hoe belangrijk de inentingen zijn om ziektes te voorkomen, maar tegelijkertijd moeten we ook toegeven dat er ziektes zijn die niet kunnen verholpen worden door een vaccinatie.’

‘Het aller moeilijkste is wanneer een dier, ondanks de tussenkomst van een dierenarts, toch sterft. Nadien moet het vertrouwen tussen de veehouder en de arts opnieuw worden opgebouwd. Gelukkig komt dit niet al te vaak voor. En hoe meer dierenverzorgers en informatie er voor handen is, hoe sneller er kan worden opgetreden. Zo wordt de kans dat de veehouder een dier uit zijn kudde verliest steeds kleiner.’