Hoe enkele dieren het verschil kunnen maken

Blog, Nieuwsberichten

Ook in Rwanda liegen spiegels er niet om. Na een hele dag reizen zie je er gewoon niet bepaald geweldig uit. Eerste indrukken werden woensdagavond gevormd. Rwanda is een land met een behoorlijk hoog ‘à l’aise’ – gehalte. Mensen praten zacht en blijken standaard onthaast. Kigali is een gonzende stad met betere wegen dan een gemiddelde km van de E40.

Omgekeerd had de chauffeur die ons ophaalde aan de luchthaven ook zo zijn beeld over onze afkomst. België, daarover valt niet zo bijster veel te vertellen en Nederland, dat is het land waar alle achternamen met ‘van’ beginnen (levend bewijs op de achterbank).

Nadat we donderdagmorgen euro’s inwisselen voor Rwandese franken, rijden we de heuvel waarop Kigali ligt af. Iedere paar haarspeldbochten onthult zich een nieuwe laag van de samenleving. Winkels en markten maken plaats voor residentiële wijken, basic huisjes en hutten. De weg van Kigali naar Butare is er een die zich van de ene rond de andere heuvel plooit. De bodems van de valleien zijn bedekt met rijstvelden en theeplantages. Langs de flanken zijn bananenplanten, koffiebonen en papayabomen niet weg te denken. Maar ook eindeloze stromen mensen behoren tot het beeld van Rwanda. Schooluniformen, fluojasjes, fiere jurken en stoffige lompen passeren continu.

IMG 0598In Butare ligt het kantoor van Dierenartsen Zonder Grenzen achter een grote blauwe poort. We worden vriendelijk ontvangen door Ancille die de microkredieten regelt voor plaatselijke boeren. Ze toont ons de bureaus, de moestuin en de konijnen die de genetische basis van de uitgedeelde dieren vormen.

Een rit door de stad toont ons weer een nieuwe kant van het land. We gaan verder weg van de grote baan, de huisjes worden kleiner en het leven gaat nog meer buiten door.

Vrijdag gaan we verschillende projecten bezoeken. Het eerste gezin dat we bezoeken bestaat uit 10 personen. Mede dankzij Dierenartsen zonder Grenzen hebben ze een biogasinstallatie. Concreet betekent dit voor de moeder dat koken hygiënischer kan, koken op hout is verleden tijd. Ook kan het nu veel sneller en hoeft ze haar kinderen ’s morgens niet met een lege maag naar school te sturen. Deze installatie is een verademing voor haar eigen gezondheid. De zwartgeblakerde muren boven de ramen waar eerder op hout werd gekookt zijn als littekens van een leven dat ze met plezier achter zich gelaten hebben.

IMG 4768Bij een andere familie overvalt de innemendheid van de Rwandezen me opnieuw. Volwassenen antwoorden geduldig op onze vragen en kinderen hebben het allergrootste plezier wanneer ze zichzelf op het schermpje van een camera zien. We worden binnen uitgenodigd om sorghumbier te proeven. Nadat iedereen de zurige drank met een aangename nasmaak geprobeerd heeft, werkt de stokoud ogende pater familias met veel graagte de restjes naar binnen.

Ten slotte gaan we ook langs bij Tiphaine. Hier wordt het overduidelijk dat Dierenartsen Zonder Grenzen mensenlevens verandert. Aanvankelijk hadden deze mensen schrijnend weinig. Geen dieren die het gezin van voedsel voorzien of kunnen doorverkocht worden. Dus ook geen meststoffen voor een moestuin.

Op vergaderingen waar 150 à 200 gezinnen aanwezig zijn, worden de 25 meest kwetsbare uitgekozen. Iedereen staat recht bij aanvang en er wordt een lijst met criteria afgelopen. Wanneer je niet aan een van deze voldoet ga je neerzitten. Sociale controle zorgt voor een eerlijk verloop in beide richtingen. “Jij bent mijn buur, ik weet hoe het zit bij jullie, ga zitten, er zijn mensen die het harder nodig hebben.” Of: “Je hoeft je niet te schamen, je kunt de hulp gebruiken, ga weer staan!” Nadien is er een comité dat op controle gaat. Worden de geschonken dieren niet meteen doorverkocht? Zijn er gezinnen die de hulp enorm nodig hebben maar niet naar de vergadering zijn durven komen uit schaamte? Een jaar geleden kreeg dit gezin 2 geiten en 3 konijnen. Een nieuwe generatie konijnen hebben ze al kunnen doorgeven aan een ander geselecteerd gezin. ‘Terugbetaling’ gebeurt door het aantal ontvangen dieren –nadat deze zich voortplanten- weg te geven. Intussen hebben ze ook 3 varkens kunnen kopen.
IMG 4812Dierenartsen Zonder Grenzen geeft mensen meer dan alleen dieren. In plaats van zich zorgen te maken over het aantal maaltijden de kinderen die dag zullen krijgen, maakt deze moeder nu plannen voor hun opleiding. Deze mensen hebben een toekomst gekregen.

’s Avonds wint onze nieuwsgierigheid wanneer we enorme vrolijkheid horen. Een groep mensen staat te zingen en te dansen wanneer we de geluidsbron vinden. Rwandese traditionele dans is zo ongeveer het meest aanstekelijke schouwspel dat ik al gezien heb. Een glimlach is onvermijdelijk en stilstaan is geen optie. Deze groep studenten traint voor hun optreden op een trouw de volgende dag. Nadat we onszelf in de kring voorstellen zijn er gesprekken over mentaliteitsverschil tussen hier en België. Uiteindelijk worden we ook uitgenodigd voor de trouw. GRAAG! (Ja, het is ok om compleet vreemden uit te nodigen op iemand anders trouw)

Als we iets gaan eten komen we vrijwilligers tegen die werken in het ziekenhuis van Butare. Het grootste probleem blijkt chronische ondervoeding. Maar liefst 43 % van de kinderen lijdt hieronder. De nutritioniste die mee is weet te vertellen dat vetten en eiwitten het meest ontbreken in het dagelijkse rantsoen.

Je bedoelt dierlijke producten? Ik ken anders wel een organisatie die eraan werkt…

Michelle Geerardyn

Het project Students for Sustainable Agriculture kwam tot stand met de steun van de Vlaamse Overheid.