Net voor Kerst liepen de eerste meldingen over zieke dieren binnen in Moroto, Oeganda. Na de vakantie – net als in België sluiten de meeste organisaties tussen Kerstmis en Nieuwjaar – werd al gauw gesproken over een ‘uitbraak van ziektes’. Dat veehouders nu hun dieren verliezen door ziekte is een ramp. Het droogseizoen is volop bezig, dus dier én mens beleven de moeilijkste maanden van het jaar.

Verzwakt door droogte

In december trekt het droogseizoen zich volop in gang. Januari en februari zijn de heetste en droogste maanden. Langzaam verdort al het groen. Regenwater dat in grote plassen is blijven liggen verdampt onder de hete zon. Het groene malse gras is opgegeten en er blijft enkel taai droog gras over; of helemaal niets. Het droogseizoen is zwaar voor de mensen, soms blijft er nauwelijks water over om te koken of zich te wassen. Ook de dieren krijgen het moeilijk: ze verzwakken door het gebrek aan voedzaam gras en drinkwater. Soms moeten ze een dag lopen voor ze kunnen drinken. En dan moeten ze weer terug naar de grasrijke weiden. Door die inspanning raken ze nog meer uitgeput. En dan komen de ziektes. 

Dierziektes verspreiden zich snel

Dit jaar rukken verschillende dierziektes op, maar vooral het besmettelijke loukoi (contagious bovine pleuropneunomia of CBPP in het Engels) maakt veel slachtoffers.De ziekte verspreidt zich snel omdat heel veel dieren samentroepen op de weinige plaatsen waar er nog water te vinden is. Een kuchje kan al voldoende zijn om de ziekte door te geven. Het water is vaak onzuiver en ook andere bacteriële ziektes verspreiden zich makkelijk via het besmette water.

De komende weken willen we dan ook de bevolking sensibiliseren over de oprukkende ziektes en hen oproepen om hun dieren preventief in te enten, om meer schade te voorkomen. 

Via de lokale radio informeren we de boeren waar en wanneer we vaccineren. De dierenverzorgers, die opgeleid werden door Dierenartsen Zonder Grenzen helpen bij het vaccineren en tellen van de runderen. Ze behandelen ook de zieke dieren waar mogelijk, bijvoorbeeld voor anaplasmose. Geiten en schapen worden zoveel mogelijk in één trek gevaccineerd en ontwormd. Aangezien veel ziektes worden veroorzaakt door een tekenbeet, krijgen de dieren ook een ‘douche’ met een middel dat de teken weghoudt. 

Razendsnel vaccineren

Per dag sturen we tien dierenverzorgers op pad. Zij kunnen samen zo’n 2.000 tot 3.000 dieren vaccineren. Dat gaat aan een razendsnel tempo. De koeien worden per kudde tussen twee hekken geleid. Dierenverzorgers ‘schieten’ het vaccin in hun nek wanneer ze voorbij hollen. Regelmatig probeert een koe over het hek te springen of halverwege terug te draaien. Een kalf slaagt daar nog wel eens in. 

Het vaccin tegen loukoi of CBPP beschermt een dier gedurende zes maanden. Als we drie jaar lang 80 % van de dieren systematisch preventief kunnen vaccineren, dan kunnen we de ziekte terugdringen. Daarom is een duurzame aanpak zo belangrijk, door het opleiden en omkaderen van dierenverzorgers.

Amber Dierckx, junior expert voor Dierenartsen Zonder Grenzen in Moroto

Mond- en klauwzeer

Voor de vaccinatiecampagne goed en wel op gang kwam, kregen de veehouders in Karamoja een nieuwe klap te verduren. Door een uitbraak van ejaa, mond- en klauwzeer, stelde de overheid een quarantaine in voor het hele district van Moroto én 20 kilometer daarrond. De veehouders in deze zone mogen geen levende dieren noch dierlijke producten verhandelen en transporteren voor minstens zeven maanden. De ziekte is zeer besmettelijk en blijft lange tijd na het overlijden in het beenmerg van de dode dieren. Voor ejaais in Oeganda helaas geen vaccin. 

Quarantaine houdt kinderen van school

De quarantaine is voor vele veehouders een serieuze financiële kater. Zij leven van hun dieren en halen hun inkomsten uit het verkopen van dieren of dierlijke producten. 

Het verbod komt ook uiterst ongelegen. Het schooljaar start in februari en de hoge kosten voor schoolgeld, schriften en een nieuw uniform worden vaak betaald door één of enkele dieren te verkopen. Dat mag nu dus niet. Vele kinderen zullen dit schooljaar niet starten. 

Doe een gift en red 50.000 koeien

In het district van Moroto zijn er zo’n 200.000 koeien en nog eens 400.000 geiten en schapen. Maar liefst 60 tot 70 % van de bevolking houdt koeien, geiten of schapen. Zij lopen allen het risico om hun vee te verliezen door de uitgebroken ziektes. 

Met 19 euro kunnen onze dierenverzorgers 100 koeien inenten tegen het dodelijke CBPP. We willen maar liefst 50.000 koeien inenten en zoeken voor deze vaccinatiecampagne 9.500 euro in totaal.

> Doe nu een gift en red de dieren van de veehouders in Moroto

Amber Dierckx